Bedrijfsovernames kunnen een strategie zijn voor bedrijven om te groeien, hun marktpositie te versterken en nieuwe kansen te benutten. Een bedrijf kan worden overgenomen door een ondernemer zelf, een onderneming, maar ook door bijvoorbeeld een coöperatie. Grote vraag is vaak ‘hoe ga je de bedrijfsovername financieren? ‘. Wij nemen je graag mee in het proces van financiering en overname. We kijken naar de stappen die nodig zijn om de overname te plannen, financieringsopties te onderzoeken en behandelen enkele belangrijke overwegingen.
Bedrijfsovername door een coöperatie
Zoals boven al genoemd, ook in een coöperatie kan een bedrijfsovername plaatsvinden. Een voorbeeld hiervan is een werknemerscoöperatie. Dit begint vaak met de wens van de zittende ondernemer om zijn of haar bedrijf over te dragen. Sommige ondernemers zullen extern op zoek gaan naar een overnamepartner, maar het is ook mogelijk het bedrijf (langzaam) in handen te geven van bevlogen medewerkers.
De medewerkers die hier interesse in hebben verenigen zich dan in een werknemerscoöperatie. De coöperatie kan dan een deel van de (of alle) aandelen in handen krijgen. De werknemers die participeren krijg zo meer zeggenschap binnen de onderneming. Dit is een mooie overname mogelijkheid die zorgt voor een geleidelijke overname. Als de overdracht in delen gaat kunnen de medewerkers op deze manier ‘meegroeien’ in de onderneming. Lees hier meer over een werknemerscoöperatie.
Stap 1: grondig vooronderzoek
Een succesvolle bedrijfsovername begint met grondige aanpak. Het is verstandig om eerst het over te nemen bedrijf goed te leren kennen en de strategische redenen voor de overname te onderzoeken. In het vooronderzoek leg je alles overzichtelijk vast. Dat heb je nodig om de haalbaarheid te bepalen, risico’s in te schatten, een eventuele bieding voor te bereiden. Maar ook helpt dit je als je straks daadwerkelijk op zoek gaat naar financiering.
Doelstellingen en strategie
Bepaal duidelijk jouw doelstellingen en redenen voor de overname. Wil je hier bijvoorbeeld je marktaandeel mee vergroten, nieuwe producten/ diensten toevoegen of wil je juist andere strategische of economische doelen bereiken? Het bepalen van je doelen helpt je bij het vinden van het juiste bedrijf en de beste financieringsstructuur.
Stap 2: waardebepaling
Het bepalen van de waarde van het over te nemen bedrijf is een erg belangrijke stap. De koopprijs moet namelijk wel binnen een acceptabele tijd terug te verdienen zijn. Dit is essentieel om de bedrijfsovername te kunnen financieren. Er zijn verschillende methoden om de waarde van een bedrijf te berekenen. We geven enkele voorbeelden:
Financiële Analyse
Bij de financiële analyse van het doelbedrijf behandel je een aantal zaken: het vooronderzoek van de winst- en verliesrekening, de balans en de kasstroomoverzichten. Je begint met het analyseren van de huidige situatie, maar beoordeelt ook de historische financiële prestaties. Daarna ga je onderzoek doen naar de toekomst en financiële projecties. Hier kun je veel van leren! En het is goed om de verschillen (stijging/daling kosten) tussen de diverse jaren te ontdekken.
Marktanalyse
Een marktanalyse houdt in dat je de branche, markt, industrie en concurrentie beoordeelt. Denk aan de groeivooruitzichten, het marktaandeel en de positie van het over te nemen bedrijf in de markt. Een bedrijf dat actief is in een snelgroeiende sector heeft vaak een andere waarde dan een vergelijkbaar bedrijf in een verzadigde markt. Vergeet daarnaast ook niet de sterke en zwakke punten van het doelbedrijf in kaart te brengen.
Activa en Passiva
Een andere analyse die bij een waardebepaling hoort, is gericht op de activa en passiva van het doelbedrijf. Met de activa bedoelen we de bezittingen van het bedrijf en met de passiva doelen we op de schulden en financieringsmiddelen. Dit omvat bijvoorbeeld het waarderen/taxeren van onroerend goed (het pand, mits in eigendom van het bedrijf), eventuele machines, vervoersmiddelen en aanwezige inventaris. Maar ook het analyseren van verplichtingen zoals leningen, eventuele aandeelhouders en openstaande schulden is erg belangrijk.
Due diligence
Tijdens een due diligence-onderzoek wordt de onderneming of ondernemer/bestuur zorgvuldig geanalyseerd op economisch, juridisch, fiscaal en financieel gebied. Je onderzoekt dan bijvoorbeeld de financiële overzichten, activa, verplichtingen, klanten, leveranciers, werknemers en juridische kwesties. Het grondig begrijpen van de risico’s en kansen is erg belangrijk bij de beoordeling van de waarde en zo beperk je onverwachte verrassingen na de overname. Een bedrijfsovername financieren met externe gelden wordt niet zomaar gegund. Het is dus belangrijk dat je laat zien dat je gedegen onderzoek hebt gedaan en de risico’s voor de geldverstrekker zoveel mogelijk verkleint.
Stap 3: de financieringsopties
Zodra je de markt kent en de waarde van het over te nemen bedrijf helder hebt, is het tijd om de financieringsopties te onderzoeken. Welke vorm van financiering het beste past hangt onder andere af van je eigen financiële situatie, de omvang van de overname en je bereidheid tot het nemen van risico’s. We zetten een paar bekende financieringsopties voor je op een rij:
Gebruik van eigen middelen
Indien mogelijk kun je eigen geld investeren in de overname. Dit kan bijvoorbeeld gaan om spaargeld of gelden uit de vrije kasstroom van eerdere bedrijfswinsten. Het voordeel van eigen geld investeren, is dat er geen rentelasten en aflossingsverplichtingen zijn. Aan de andere kant vereist dit vaak grote financiële middelen en dat moet je natuurlijk wel kunnen opbrengen. Ook is het belangrijk om te weten dat een gezonde mix van eigen inbreng en financiering een hefboomeffect creëert. En dat kan voordeel bieden.
Bancaire of hypothecaire lening
Ook kun je onderzoeken of een (hypotheek)bank bereid is de overname te financieren. Dit is tegenwoordig niet zo vanzelfsprekend meer, maar ook niet onmogelijk. Zorg wel dat je erg goed voorbereid bent en hen kunt overtuigen van je plannen. Het voordeel is dat je hiermee je liquiditeit behoudt (ten opzichte van het investeren met eigen geld). Het nadeel is echter dat je rekening moet houden met (hoge) rentelasten en aflossingen. Een dergelijke lening of krediet wordt daarnaast vaak jaarlijks herzien en dit brengt steeds de nodige administratieve en fysieke rompslomp met zich mee.
Vendor Financiering
Bij Vendor financiering financiert de verkoper van het over te nemen bedrijf, de huidige eigenaar dus, jou als koper. Dit kan gunstig zijn, omdat het de financieringslast verlicht. De verkoper kan bijvoorbeeld een deel van de koopsom over een bepaalde periode financieren. Of je kunt afspreken dat een deel van de koopsom afhankelijk wordt gemaakt van het toekomstige rendement: een zogenaamde earn-out regeling. Dit gaat wel gemoeid met een hoge mate van vertrouwen van de verkoper in de koper en het succes na overname. Wellicht overbodig om te noemen dat het hier wel zeer belangrijk is om alle afspraken en verplichtingen duidelijk op papier te zetten. Zorg ervoor dat de verwachtingen van beide partijen helemaal helder zijn en laat alles officieel vastleggen.
Externe financiering door aandeelhouders – Sharefunding
De laatste mogelijkheid die we noemen is het aantrekken van financiering door middel van aandeelhouders. Deze investeerders verstrekken kapitaal in ruil voor een deel van het aandeel in het bedrijf, ofwel in ruil voor een stukje eigendom. Dit is vooral een optie bij grootschalige overnames waarmee veel geld gepaard gaat. In tegenstelling tot een lening of krediet wordt er geen rente betaald over het geleende geld. Maar wel wordt er dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders. Dividend is afhankelijk van de omzet of winst en rente staat vast, dit kan dus een voordeel zijn als het een periode wat minder gaat.
Stap 4: risico’s en overwegingen
Een bedrijfsovername financieren brengt belangrijke parameters, risico’s en overwegingen met zich mee waar rekening mee moet worden gehouden. Het gaat vaak niet alleen om de overnamekosten, maar denk bijvoorbeeld ook aan:
Integratiekosten
Het integreren van het overgenomen bedrijf in jouw bestaande operatie(s) kan kostbaar zijn. Het vereist tijd, communicatie en middelen om de systemen, processen en het personeel samen te voegen. Zorg ervoor dat je deze kosten niet vergeet in de financiële planning. Zo kom je achteraf niet voor verrassingen te staan.
Cultuur
Het meest onderbelichte onderdeel bij overnames is de cultuurverschillen die er vaak zijn. Om een overname succesvol te laten slagen moet hier aandacht aan geschonken worden en is een goede communicatie nodig.
Schuldenlast
Bij een externe financiering van de overname moet je rekening houden met de schuldenlast. Hoge schulden kunnen de financiële stabiliteit van je bedrijf in gevaar brengen. Zorg dat je, door middel van gedegen vooronderzoek en het kiezen van de juiste financieringsvorm, precies weet wat de schuldenlast betekent en hoe je dit kunt opvangen zodat het bedrijf toch voldoende liquide blijft.
Markt- en sectorrisico’s
Markt- en sectorrisico’s kunnen grote gevolgen hebben voor het overgenomen bedrijf. Daarom juist is een goede en realistische marktanalyse zo belangrijk! Vooral als je een nieuwe markt gaat betreden met de bedrijfsovername, moet je zoveel mogelijk kennis hebben over die markt. Maar ook moet je bereid zijn om die kennis continue up-to-date te houden. Zo kun je snel inspelen op eventuele veranderingen en kom je niet voor (al te grote) verrassingen te staan
Heb jij plannen om een bedrijf over te nemen, eventueel in groepsverband door middel van een coöperatie? Neem dan gerust eens contact op om te zien wat we voor jou kunnen betekenen.
