Belonen van medewerkers in aandelen met de nieuwe wet aandelenoptierechten

Het belonen van medewerkers in aandelen is interessant voor startups, maar ook voor meer gevestigde bedrijven (scale-ups). Nieuwe wetgeving om dit fiscaal aantrekkelijker te maken is per 1 januari 2023 ingegaan.

In dit artikel

Per 1 januari 2023 is de nieuwe wet ‘Herziening aandelenoptierechten’ ingegaan. Dit is een grote stap vooruit voor (startende) bedrijven die hun medewerkers willen belonen met mede-eigenaarschap.Aandelen opties medewerkers

Probleem: aandelen worden gezien als belastbaar loon

Het probleem waar veel start-ups tegen aan lopen is dat ze medewerkers (deels) willen belonen met aandelen in plaats van loon. Vrijwel elke start-up heeft tekort aan geld, en door medewerkers een deel van de toekomstige winst te beloven bind en motiveer je ze nog meer. De belastingdienst rekent de waarde van de aandelen gewoon als loon, en heft daar gemiddeld zo’n 40 procent loonbelasting over. Dat is geld wat direct bij het bedrijf of de medewerker verdwijnt, en die hebben het geen van beide. Daarmee is het uitbetalen in aandelen niet aantrekkelijk.

Een variant is het uitbetalen in aandelenopties. Daarbij krijgt de medewerker nog niet direct de aandelen en bijbehorende zeggenschap, maar kan hij deze later voor een lage prijs kopen. Maar ook de opties hebben waarde: als de huidige waarde van het aandeel 5 euro is, en jij krijgt het recht om over vier jaar dat aandeel nog steeds voor 5 euro te kopen, terwijl de verwachting is dat de waarde dan 9 euro is, dan heeft de optie (ongeveer) een waarde van 9 – 5 = 4 euro.

Nieuw wetsvoorstel stelt belasting uit

Het nieuwe wetsvoorstel komt er op neer dat de medewerker pas belasting over zijn of haar opties hoeft te betalen op het moment dat de aandelen ook verhandelbaar zijn. De medewerker kan er dan voor kiezen om een deel van de aandelen te verkopen, om daarmee de belasting te betalen, terwijl hij of zij toch volledig profiteert van de tussentijdse waardestijging.

Door de aan te kopen aandelen dus nog niet verhandelbaar te maken, in elk geval voor de desbetreffende medewerkers, kunnen bedrijf en medewerker de belastingheffing dus uitstellen. Dit is gunstig zolang er nog geen uitgebreide funding ronde heeft plaatsgevonden en/of het bedrijf nog sterk in ontwikkeling is.

Verschil met Stock Appreciation Rights

Tot nu toe maken sommige bedrijven gebruik van zogenaamde Stock Appreciation Rights. Hierbij belooft het bedrijf dat de medewerker meeprofiteert van de waardestijging van het bedrijf, ofwel op een bepaalde datum, ofwel bij de verkoop van het bedrijf. Dus als de aandelen van het bedrijf nu 5 euro waard zijn, en bij verkoop 8 euro, dan krijgt de medewerker voor elke ‘SAR’ het verschil van 3 euro. De medewerker krijgt dus geen feitelijke aandelen of opties, en de fiscus ziet dit als loon dat wordt uitgekeerd op het moment dat de SAR uitbetaald wordt, en belast dan die 3 euro.

Het voordeel is dat de medewerker geen geld voor hoeft te schieten en geen administratieve lasten heeft, het bedrijf regelt alle belastingen. Het nadeel is dat de betrokkenheid van de medewerker lager is, omdat hij geen formeel eigendom heeft. Zeker als de medewerkers samen een redelijk deel van de winstrechten hebben, zullen ze ook een duidelijke gezamenlijke stem willen.

Verschil in belastingheffing?

Let wel: ook als het wetsvoorstel wordt aangenomen dan betaal je nog steeds belasting over de aandelen die je krijgt. Alleen het betalingsmoment wordt iets flexibeler. Laten we kijken naar een voorbeeld waarin een medewerker al zijn geld nodig heeft om rond te komen, en dus niet kan investeren in aandelen. Maar het bedrijf wil boven op dit salaris de medewerker belonen met 400 euro extra in aandelen of opties.

Waarde aandeelOude situatieNieuw wetsvoorstelStock Appreciation Rights
Moment van uitgifte (nu)€ 5Medewerker krijgt optie om na bepaalde tijd aandelen te kopen voor € 5. Fiscus zet waarde daarvan op € 4 en heft daarover 40%. Bedrijf kan medewerker uit het budget van € 400 maar 60 aandelenopties geven en betaalt de fiscus 160 euro aan loonheffing.Medewerker krijgt 100 opties om na bepaalde tijd aandelen te kopen voor € 5. De waarde van deze opties is € 400. Er is op dit moment geen belastingheffing Medewerker krijgt 100 Stock Appreciation Rights, gebaseerd op een startkoers van € 5 per aandeel
Aandelen worden verhandelbaar€ 10Opties hebben intussen een waarde van € 5. Medewerker moet 40% belasting betalen over 100 x € 5 = € 500. Om dit bedrag van € 200 te financieren verzilvert de medewerker 40 opties en houdt er 60 over.
Aandelen worden verkocht of bedrijf wordt overgenomen€ 20De winst bij het uitoefenen vna de opties is € 20 – € 5 = € 15 per stuk. Medewerker ontvangt 60 x € 15 = € 900, geheel onbelastDe winst bij het uitoefenen vna de opties is € 20 – € 5 = € 15 per stuk. Medewerker ontvangt 60 x € 15 = € 900, geheel onbelastDe SAR is nu € 15 waard. Medewerker ontvangt 100 x € 15 = € 1500, en betaalt daarover 40% belasting, dat is € 600
Netto opbrengst€ 900€ 900€ 900

Waar zit dan het verschil in, of het voordeel van het nieuwe wetsvoorstel? In de oude situatie ging het uitgeven van opties direct gepaard met het betalen van loonheffing aan de belastingdienst, de opties moesten dan ‘gebruteerd’ worden. Dat is cash-out voor het bedrijf. Met de nieuwe regeling wordt dit cash-out moment verlegd naar de medewerker, en naar mogelijk een aantal jaren later. Daarmee neemt de overheid een klein stukje van het bedrijfsrisico over, want als de opties niets meer waard zijn, valt er ook niets meer te belasten.

Opties of direct aandelen?

De nieuwe wet waar lang voor gelobbyd is gaat uit van beloning in aandelenopties. Deze opties kunnen worden omgezet in aandelen. Dat kan eventueel ook meteen na toekenning van de opties, waarmee eigenlijk ook beloning in niet-verhandelbare aandelen onder de regeling valt, mits je dat maar goed formuleert.

Artikel 10 lid 1 van de wet op de loonbelasting 1964 wordt gewijzigd dat deze de hoogte van de belastingheffing regelt, artikel 13 lid 1 regelt het tijdstip van de belastingheffing. Deze artikelen horen bij elkaar.

Artikel 13.1: moment van de loonheffingArtikel 10.1: grondslag van de loonheffing
Als de aandelen direct verhandelbaar zijnZodra het optierecht wordt uitgeoefend en de optie wordt ingewisseld voor het aandeelDe waarde van het aandeel op dat moment
Zolang als de aandelen niet verhandelbaar zijnZodra de aandelen verhandelbaar worden, of naar keuze van de werknemer: op het moment van aankoop van de aandelen.De waarde van het aandeel
Zodra het optierecht verkocht wordtDe opbrengst van het optierecht
Zodra de medewerker uit dienst gaatDe waarde van het aandeel op dat moment (als dat verhandelbaar zou zijn)

Wij verwachten dat de regeling vooral op de volgende manier gebruikt zal worden:

  • Het bedrijf geeft opties uit aan de medewerker om specifieke aandelen te kopen voor een koers dicht bij nul. Dat kost het bedrijf niets (behalve een toekomstig deel van de winst) en de medewerker betaalt er op dat moment ook geen belasting over.
  • De medewerker oefent de opties uit, en ruilt ze dus in voor aandelen (of certificaten, zie verderop). De aandelen zijn gedurende lange tijd niet verhandelbaar, dus er vindt geen belastingheffing plaats.
  • De belastingheffing vindt dan plaats:
    • Als het bedrijf in zijn geheel verkocht wordt, meestal zullen de personeelsaandelen dan meegaan in een ‘drag along’ regeling. De medewerker krijgt contant geld, dus kan eenvoudig de belasting betalen.
    • Als medewerker uit dienst gaat. Er moet dan wel een optie zijn dat het bedrijf de aandelen terugkoopt, om te voorkomen dat de medewerker dan met de aandelen blijft zitten en als ‘vertrekboete’ belasting moet betalen.
    • Vijf jaar nadat het bedrijf beursgenoteerd wordt. Dit is een bepaling tegen oneigenlijk gebruik van de regeling door beursgenoteerde ondernemingen, die op zich genoeg financiering zouden moeten kunnen aantrekken.

Het is belang om bij het uitgeven van de optierechten de omzetting naar aandelen goed voor te bereiden. Dat betekent dat er een goede waardering mogelijk moet zijn voor de aandelen, plus bij voorkeur een platform waarop de aandelen verhandeld kunnen worden.

Certificeren om aandelenoverdracht gemakkelijker te maken

Aandelen kun je alleen overdragen met een notariële akte, en hier zitten kosten aan verbonden. Daarom kiezen bedrijven ervoor om hun aandelen te certificeren, dat kan door middel van een STAK of Coöperatie. Deze neemt dan de aandelen over en geeft daarvoor certificaten uit. Het bestuur van de STAK of Coöperatie houdt zelf het register van certificaathouders bij.

Voor een startend bedrijf lijkt het uitgeven van opties op aandelen een simpele methode, je kunt dit doen met een korte overeenkomst. Maar de daadwerkelijke handel in de aandelen kan administratief een gedoe zijn, zeker als in de statuten van de BV een blokkeringsregeling is opgenomen, dan zullen verklaringen van alle aandeelhouders moeten worden verkregen. Het certificeren is dan een goede voorbereidende stap.

Certificeren via een STAK houdt de macht bij één bestuurder, certificeren via een coöperatie is het meest vergelijkbaar met een aandelenoverdracht: zowel het winstrecht als het deel van het zeggenschapsrecht wordt overgedragen. Daarmee is dat ook handiger voor een toekomstige verkoop van het bedrijf. Ook is binnen een coöperatie te regelen dat medewerkers die vertrekken niet direct hun certificaten hoeven te verkopen, maar alleen hun mede-zeggenschap verliezen.

Meer weten? Neem contact met ons op!

Als je medewerkers wilt belonen met aandelen, neem dan contact met ons op. Wij kijken vanuit een breed perspectief naar hoe we je kunnen helpen, dus niet alleen vanuit fiscaal perspectief maar ook hoe je je financieringsstructuur opzet en hoe je medewerkers stimuleert om samen te werken.

Je moet dan denken aan de volgende stappen:

  1. Vormgeven van een aandelen(optie) regeling en toetsen bij de medewerkers: gaan ze hier gebruik van maken en heeft het toegevoegde waarde?
  2. Certificeren van de aandelen in het bedrijf: opzetten van een STAK of coöperatie en het overdragen van de aandelen daar naar toe, in ruil voor certificaten.
  3. Opties op certificaten uitgeven aan de medewerkers, met de mogelijkheid tot directe inruil voor certificaten. Inrichten van de juiste juridische en fiscale processen.
  4. Begeleiden van de eerste vergaderingen van certificaathouders: hoe kan de inspraak productief worden vormgegeven?

Als je medewerkers door middel van certificaten meer betrokken maakt bij je bedrijf, dan heeft dat effect op het innovatievermogen, de productiviteit en het ziekteverzuim. Bereid je dus voor voor de komst van deze nieuwe wet en neem contact op!

Direct contact met een adviseur?

Deel dit artikel