Zeggenschap, winstdeling of allebei?
De meeste bedrijven kiezen in eerste instantie voor een winstdelingsregeling of een variabele bonus. De inkomsten voor de medewerker zijn dan fiscaal gezien gewoon extra loon. De medewerker heeft geen zeggenschap, maar wel is het mogelijk bij een bonus om specifieke doelstellingen aan te geven. Bij een winstdeling is dat anders, dan telt alleen het totaalresultaat van het bedrijf.
Winstdeling versus aandelen
Bij een winstdeling wordt over het algemeen gekeken naar het feitelijke bedrijfsresultaat van dat jaar, niet zozeer naar de waardestijging van het bedrijf. Bij veel startende bedrijven zal de winst in het begin beperkt zijn, of er is zelfs verlies. Bij meer gevestigde bedrijven kan de winst variëren door incidentele posten.
Op het moment dat je praat over de toekenning van aandelen neem je ook de waardestijging van de onderneming mee. En die is vaak belangrijker dan de winst in een bepaald jaar. Maar hoe regel je dat handig? Soms heeft een bedrijf maar 100 aandelen, afhankelijk van wat er bij de oprichting is vastgelegd. En die kun je alleen splitsen als je naar de notaris gaat.
Stock Appreciation Rights (SARs)
Bij een economisch eigendom van de aandelen verplicht de eigenlijke aandeelhouder of het bedrijf zich om alle uitgekeerde dividenden en verkoopwinsten af te staan aan de economisch eigenaar van de aandelen, wat dan de medewerker zal zijn. Dit heet vaak een Stock Appreciation Right (SAR). Dit regel je met een overeenkomst en hiervoor hoef je niet naar de notaris.
Stock Appreciation Rights worden bij de werknemer belast op het moment van uitkeren. Het deel van de waardestijging of dividend dat de medewerker krijgt wordt gezien als loon, vergelijkbaar met een bonus. Bedrijven kunnen hier ook voorwaarden aan koppelen, bijvoorbeeld dat je nog bij het bedrijf moet werken op dat moment.
Juridisch eigendom van aandelen in een BV
Wil je ook het juridisch eigendom goed regelen, dan kun je de aandelen bij de notaris overdragen. De notaris rekent hier elke keer wel kosten voor. Een alternatief is om een deel van de aandelen onder te brengen in een aparte, daarvoor opgerichte rechtspersoon. Deze geeft dan certificaten van aandelen uit, en zet alle dividenden en verkoopwinsten direct door. Doordat er niets anders in deze rechtspersoon gebeurt, is het risico voor de certificaathouders (de medewerkers) dat ze hun geld niet krijgen veel kleiner.
Doordat certificaten deelbaar zijn en veel gemakkelijker over te dragen dan aandelen, voorkom je dat je elke keer terug moet naar de notaris bij een wijziging.
STAK of Coöperatie: geen of wel zeggenschap
Die rechtspersoon die aandeelhouder wordt in het bedrijf kan een stichting zijn. Je hebt het dan over een STichting Administratie Kantoor (STAK). Het bestuur van de STAK wordt traditioneel gevormd door de grootste aandeelhouders van de onderneming. Zo zorgen ze dat de STAK nooit tegen kan stemmen.
Een meer moderne vorm is om een coöperatie op te richten. De medewerkers die meedoen in het aandelenplan worden dan lid van de coöperatie, met stemrecht naar rato van hun investering. Samen bepalen ze welk standpunt de coöperatie in moet nemen in de aandeelhoudersvergadering, bijvoorbeeld over de uitkering van het dividend. Dit geeft een grotere betrokkenheid.
In beide gevallen worden eventuele verkoopwinsten bij de verkoop van de aandelen of het gehele bedrijf verdeeld over de medewerkers naar rato van hun aantal certificaten. Op deze manier worden ze vergelijkbaar behandeld als aandeelhouders.
Coöperatie faciliteert geleidelijke bedrijfsoverdracht
Vrijwel iedere ondernemer wil op een gegeven moment afscheid nemen van zijn bedrijf. Je kunt het bedrijf in één keer aan een andere partij verkopen, maar je kunt ook geleidelijk je aandelen overdragen aan (een selecte groep) van je medewerkers. Hiermee bind je die medewerkers, wat belangrijk is voor de continuïteit van je bedrijf, en verklein je het risico van bijvoorbeeld een slechte economische conjunctuur op het moment van je bedrijfsoverdracht.
Of je nu een klein deel of de meerderheid van je bedrijf wilt overdragen, de Coöperatie expert kent de achterliggende processen en kan dit mogelijk maken. We kunnen zowel een STAK als een coöperatie opzetten en op de juiste manier inrichten.